گل مژه یا هوردئولوم hordeolum (عفونت غدد پلک) را به دو نوع داخلی (داخل لبه پلک) و خارجی (خارج لبه پلک) تقسیم میکنند.گلمژه عبارت است از آبسه کوچک و پر از چرک غدد فولیکول مو در پلک. نوع داخلی گاهی به سمت پوست و گاهی به سمت ملتحمه چشم است. ولی نوع خارجی همیشه به سمت پوست است.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، شالازیون مثل گل مژه داخلی است. ولی علائم التهابی و علائم آبسه (درد و قرمزی و تورم) ندارد. و عبارت است از التهاب گرانولوماتو، مزمن، استریل (بدون عفونت) وبا علت نامعلوم در غدد چربی پلک.
گلمژه التهاب ریشههای مژه و غدد چربی اطراف آن است که معمولاً به خاطر نوعی باکتری به نام «استاف اورئوس»به وجود میآید.
گلمژه، بیماری شایعی است که میتواند افراد را در سنین مختلف گرفتار کند. گلمژه بهصورت یک توده متورم، حساس و دردناک و قرمز رنگ در نزدیکی لبه پلک تظاهر میکند.
این توده در حقیقت یک آبسه کوچک است که در اثر عفونت یا التهاب ریشه مژهها یا غدد ترشحکننده چربی پلک ایجاد میشود. تماس دست آلوده با چشم (بهخصوص اگر با ترشحات بینی آلوده شده باشد) و التهاب لبه پلک از عوامل مهمی هستند که باعث بروز گلمژه میشوند.
علائم و نشانههای گلمژه
- احساس سنگینی و درد پلک،
- ایجاد یک توده برجسته قرمز رنگ دردناک در لبه پلک،
- سوزش و خارش و اشکریزش،
- خروج موردی ترشحات چرکی از گلمژه،
- تاری دید: تاری دید از عوامل معمول گلمژه نیست اما اگر گلمژه نسبتا بزرگ باشد با فشار روی قرنیه باعث ایجاد آستیگماتیسم و تاری دید میشود.
درمان
اکثر گلمژهها ظرف چند روز بهتدریج بهبود مییابند و مشکل خاصی ایجاد نمیکنند. در چند روز اول، استفاده از کمپرس گرم باعث تسکین درد میشود و ممکن است به سرباز کردن گلمژه و تخلیه ترشحات چرکی کمک کند. برای این منظور یک حوله تمیز را با آب جوشیده گرم (نه داغ!) مرطوب کنید و برای مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی چشم مبتلا قرار دهید.
ماساژ ملایم هم به تسکین درد و تخلیه ترشحات کمک میکند. ماساژ کمپرس گرم را میتوان روزی ۴-۳ بار انجام داد تا ترشحات تخلیه شود و گلمژه بهبود پیدا کند. هرگز سعی نکنید گلمژه را بترکانید یا به زور تخلیه کنید، این کار میتواند باعث گسترش عفونت به بافتهای مجاور و یا حتی ورود عفونت به مغز شود. اگر پس از چند روز گلمژه بهبود پیدا نکرد حتما به چشم پزشک مراجعه کنید.
چشم پزشک میتواند در صورت لزوم با یک جراحی کوچک گلمژه را تخلیه کند. تخلیه گلمژه با بیحسی موضعی با استفاده از قطره بیحسکننده انجام میشود و گلمژه از سمت پشت پلک تخلیه میشود.
داروها
ممکن است پمادها یا کرمهای آنتیبیوتیکی موضعی مثل اریترومایسین یا باسیتراسین تجویز گردند. از آنها مطابق دستورالعمل پزشک استفاده کنید.
در گلمژههای معمولی استفاده از قطرههای آنتیبیوتیک یا آنتیبیوتیک خوراکی فایدهای ندارد. اما در بچههای کوچک یا افرادی که گلمژههای شدیدا ملتهب دارند ممکن است لازم باشد با نظر چشم پزشک آنتیبیوتیک خوراکی برای جلوگیری از گسترش عفونت به بقیه پلک و قسمتهای مجاور استفاده شود.
پیشگیری
در برخی از افراد گلمژه، مکررا عود میکند. برای پیشگیری از تماس دست آلوده با چشم جلوگیری کنید، بهداشت پلک را رعایت کنید. شستوشوی منظم پلکها با آب ولرم یا شستوشوی لبه پلک با شامپو بچه رقیق شده میتواند به جلوگیری از عود گلمژه کمک کند.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، در صورت بروز گلمژههای مکرر حتما به چشم پزشک مراجعه کنید. گاهی اوقات بیماریهای چشمی دیگر مثل بلفاریت (التهاب لبه پلک) یا مشکلات غدد ترشح کننده چربی باعث بروز گلمژه مکرر میشود که تشخیص و درمان این بیماریها توسط چشم پزشک باعث جلوگیری از عود گلمژه میشود.
به علاوه گاهی اوقات بعضی از بیماریهای جدی پلکها (مثلا تومورها) ممکن است بهصورت گلمژههای مکرر تظاهر کند که در این موارد معاینه توسط چشم پزشک راهگشاست.
کسانی که به دفعات دچار گلمژه میشوند باید روشهای پیشگیری را جدی بگیرند. اصل کلی پیشگیری این است که چشممان را در معرض آلودگی قرار ندهیم. بنابراین از مالیدن چشمها با دست یا پاک کردن صورت با حولههای آلوده خودداری کنید و هنگام گرد و غبار سعی کنید با عینکی مناسب از چشمها محافظت کنید.
لوازم آرایشی خانمها یکی از مهمترین منابع آلودگی برای رشد میکروب و ایجاد گل مژه است. معمولاً توصیه میشود که خانمها هر شش ماه این لوازم به خصوص آنهایی را که در آرایش چشم دخالت دارند عوض کنند تا از عوارضی مثل گلمژه در امان بمانند.
شالازیون ( Chalazion)
شالازیون، برجستگی کوچکی در لبه پلک و در زیر پوست است که در اثر انسداد مجرای غدد ترشح کننده چربی و تجمع مواد ترشح شده در غده ایجاد می شود.
شالازیون ممکن است در ابتدا ملتهب باشد و باعث ایجاد درد و قرمزی شود که در این حالت شبیه گل مژه است، اما پس از مدتی درد و قرمزی فروکش می کند و توده متورمی در لبه ی پلک باقی می ماند.
گاهی اوقات شالازیون از ابتدا فقط به صورت یک توده ی برجسته ظاهر می شود و با درد و قرمزی همراه نیست.
اندازه این برجستگی ثابت نیست و ممکن است به تدریج بزرگ تر یا کوچک تر شود.
شالازیون معمولا مشکل چشمی مهمی ایجاد نمی کند و پس از چند هفته تا چند ماه، خود به خود کوچک می شود و از بین می رود.
کمپرس گرم (روزی ۲ تا ۳ بار و هر بار ۵ تا ۱۰ دقیقه) با استفاده از حوله تمیز و ماساژ ملایم برجستگی، ممکن است به باز شدن مجرای غده چربی کمک کند و باعث بهبود سریع تر شالازیون شود.
درمان
شالازیونهای خیلی کوچک که ظاهر ناخوشایندی ندارد احتیاج به درمان خاصی ندارند و معمولاً به مرور زمان خود به خود خوب میشوند. شالازیونهای بزرگتر به دو علت اصلی نیاز به درمان پیدا میکنند:
اول آنکه شالازیونهای بزرگتر ظاهر ناخوشایندی دارند و از لحاظ زیبایی ظاهری مشکل ساز هستند، ضمن آنکه بهبود خودبخودی آنها ممکن است چندین ماه طول بکشد.
دوم آنکه شالازیونهای بزرگ به خصوص در پلک بالایی روی قرنیه فشار میآورند و با تغییر شکل قرنیه باعث ایجاد آستیگماتیسم و تاری دید میشوند.
پس در اینگونه موارد برای درمان حتماً از چشم پزشک کمک بگیرید.
روش اصلی درمان در این حالت جراحی شالازیون است که با استفاده از بیحسی موضعی انجام میگیرد. روش دیگر تزریق داروهای استروئیدی در داخل ضایعه در لبه پلک است که معمولاً در مواردی به کار میرود که یا تعداد زیادی شالازیون کوچک وجود داشته باشد که نتوان آنها را با جراحی خارج کرد و یا شالازیون در جایی باشد که جراحی آن احتمال ایجاد آسیب در ساختمانهای مجاور را به همراه داشته باشد.
شالازیونهای مکرر
در برخی از افراد شالازیون مکرراً عود میکند. در این حالت لازم است فرد حتماً توسط چشم پزشک ویزیت شود زیرا:
اولاً گاهی اوقات بیماریهای جدی چشمی مثل تومورهای بدخیم پلک به صورت شالازیونهای مکرر تظاهر میکنند که تشخیص آنها از شالازیون معمولی فقط از عهده چشم پزشک برمیآید.
ثانیاً در برخی از موارد بیماریهای دیگر چشمی مثل التهاب لبه پلک (بلفاریت) یا مشکلات غدد ترشح کننده چربی لبه پلک (میبومینیت) باعث ایجاد شالازیونهای مکرر میشود. در این حالت کنترل این بیماریها توسط چشم پزشک به جلوگیری از عود شالازیون کمک میکند.
شالازیون های خیلی کوچک که ظاهر ناخوشایندی ندارند، احتیاج به درمان خاصی هم ندارند و معمولا به مرور زمان خود به خود برطرف می شوند.
شالازیون های بزرگ تر به دو دلیل، نیاز به درمان پیدا می کنند:
۱- شالازیون های بزرگ تر ظاهر ناخوشایندی دارند و از لحاظ زیبایی ظاهری، مشکل ساز هستند، ضمن آن که بهبود خود به خودی آن ها ممکن است چند ماه طول بکشد.
۲- شالازیون های بزرگ به خصوص در لبه پلک بالایی چشم، روی قرنیه فشار می آورند و با تغییر شکل قرنیه باعث ایجاد آستیگماتیسم و تاری دید می شوند.
پس در این گونه موارد برای درمان حتما از چشم پزشک کمک بگیرید.
روش اصلی درمان در این حالت، جراحی شالازیون است که با استفاده از بی حسی موضعی انجام می گیرد.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، روش دیگر، تزریق داروهای استروئیدی در داخل برجستگی لبه ی پلک (شالازیون) است که معمولا در مواردی به کار می رود که یا تعداد زیادی شالازیون کوچک وجود دارد که نتوان آن ها را با جراحی خارج کرد، و یا شالازیون در جایی باشد که جراحی آن احتمال ایجاد آسیب چشمی را به همراه داشته باشد.
در گل مژههای معمولی استفاده از قطرههای آنتیبیوتیک یا آنتی بیوتیک خوراکی فایدهای ندارد. اما در بچه های کوچک یا افرادی که گل مژه های شدیداً ملتهب دارند، ممکن است لازم باشد با نظر چشم پزشک آنتی بیوتیک خوراکی برای جلوگیری از گسترش عفونت به بقیه پلک و قسمت های مجاور استفاده شود.
شالازیون های پی در پی
در برخی از افراد، شالازیون مکررا عود می کند. در این حالت لازم است فرد حتما توسط چشم پزشک معاینه شود، زیرا:
الف) گاهی اوقات بیماری های خطرناک چشمی، مثل تومورهای بدخیم پلک، به صورت شالازیون های مکرر تظاهر پیدا می کنند که تشخیص آن ها و تمایزشان از شالازیون معمولی، فقط از عهده چشم پزشک برمی آید.
ب) در برخی موارد، بیماری های دیگر چشمی مثل التهاب لبه پلک (بلفاریت) یا مشکلات غدد ترشح کننده چربی لبه پلک (میبومینیت) باعث ایجاد شالازیون های مکرر می شوند.
در این حالت کنترل این بیماری ها توسط چشم پزشک، به جلوگیری از عود شالازیون کمک می کند. .........