بیماری آلزایمر ( Alzheimer’s disease ) عبارت است از یک بیماری مغزی که مشخصه آن رو به زوال گذاشتن تدریجی تواناییهای ذهنی است. نوع سریعاً پیشرونده آن در سنین ۴۵-۳۶ سالگی بروز پیدا میکند. نوع تدریجاً پیشرونده آن که در آن علایم به کندی حدوداً در سنین ۷۰-۶۵ سالگی شروع میشود.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، در حال حاضر بیش از ۲۵ میلیون نفر در سراسر دنیا به بیماری آلزایمر مبتلا هستند و شیوع بیماری آلزایمر در کل جمعیت جهان ۵ دهم درصد است. با این حساب در ایران باید ۴۰۰ هزار نفر مبتلا به آلزایمر باشند.
برآورد میشود تا سال ۲۰۵۰ تعداد مبتلایان آلزایمر در جهان به بیش از ۱۰۰ میلیون نفر برسد. با توجه به این که تعداد سالمندان رو به افزایش است، آمار مبتلایان به این بیماری در سراسر جهان کم نیست .
بیماران آلزایمری ممکن است حرکتها و رفتارهایی مانند مزاحمت ، عدم اطمینان ، عدم قدردانی ، نامهربانی ، خصومت با نزدیکان و اطرافیان داشته باشند. بیماران آلزایمر بیمار مغزی هستند بدین معنی که سلولهای مغزشان در حالت تخریب و معدوم شدن است و نتیجتاً طرز فکر و رفتار آنها تغییر کرده و تحت کنترل آنها نیست ، و چون کنترلی بر روی بیماری خود ندارند قادر به تمایز خوب و بد، صحیح و غلط نبوده و ممکن است به راحتی نزدیکترین فردی که برایشان خدمتی انجام می دهد را رنجانیده و حتی پرخاشگری نمایند.
بیماری آلزایمر نوعی اختلال مغزی است که در آن آسیب دیدگی و مرگ سلول های مغزی سبب بروز اختلال در حافظه، تفکر، قضاوت، زبان و سایر کارکردهای عصبی و در پی آن تغییر در رفتار و شخصیت فرد می شود.این بیماری در نتیجه رسوب غیر عادی برخی مواد پروتئینی در درون و بیرون سلول های مغز ایجاد می شود. این رسوبات ارتباط سلول های مغز را با یکدیگر مختل کرده، مانع رسیدن پیام های عصبی می شود و در نتیجه کارکردهای عصبی مغز، یکی پس از دیگری مختل شده و از بین می روند.
● تاکنون هیچ راه تضمین شده ای برای پیشگیری از آلزایمر وجود نداشته است، اما تحقیقات اخیر روش های زیر را در پیشگیری از آلزایمر موثر می داند.
۱- تمرینات فکری انجام دهید:
افرادی که مرتب مطالعه می کنند و یا بازی های فکری انجام می دهند، جدول حل می کنند و …..کمتر در معرض ابتلا به این بیماری خواهند بود.
۲- فعالیت بدنی و ورزش را فرآموش نکنید:
۳۰ دقیقه ورزش روزانه تاثیر به سزایی در سلامت قلب ، ماهیچه ها و مغز دارد. پیاده روی، باغبانی، تمیز کردن منزل، رقصیدن و….می تواند نوعی ورزش باشد.
۳- به اندازه کافی مایعات بنوشید:
کم آبی مهم ترین فاکتور متغیر برای از دست دادن حافظه است. به مقدار کافی مایعات بنوشید و از مصرف نوشیدنی های الکلی اجتناب کنید.
۴- بدون تجویز پزشک دارو مصرف نکنید:
پزشک شما باید از کلیه داروهای تجویزی و غیر تجویزی که مصرف می کنید آگاه باشد. زیرا ترکیب بعضی از داروها باعث گیجی، فراموشی و یا آسیب بلند مدت به حافظه شود.
۵- رژیم غذایی سالم را پیروی کنید:
روزانه حداقل ۵ نوع میوه و سبزی تازه بخورید. سبزیجات پهن برگ مثل بروکلی، اسفناج و کاهو بسیار مفید است.
۶- اگر در خانواده شما الزایمر دیده شده است از مکمل فسفاتیدیل سرین Phosphatidylserine استفاده کنید:
مطالعات مختلف نشان می دهد که استفاده از این مکمل در مراحل اولیه ابتلا به آلزایمر، سرعت پیشرفت بیماری را کاهش می دهد. بنابراین اگر این بیماری در خانواده در حال گسترش است بهتراست با مشورت پزشک مصرف آن را شروع کنید.
● علائم اولیه ابتلا به بیماری آلزایمر عبارتند از:
۱- از دست دادن حافظه:
یکی از شایع ترین علائم آلزایمر فراموش کردن چیزهایی است که در فاصله زمانی نه چندان دور فرا گرفته اید. در حالیکه فراموش کردن قرار ملاقات، نام یا شماره تلفن دوستان طبیعی است ، اما در افراد مبتلا به آلزایمر فراموشی بیشتر اتفاق می افتد و بعد ها نیز با گذر زمان موارد فراموش شده را به خاطر نخواهند آورد.
۲- مشکل در انجام امور زندگی و کارهای روزانه:
افراد مبتلا به آلزایمر به سختی می توانند وظایف خود را بدون فکر کردن به خاطر بیاورند. فراموش کردن شیوه طبخ غذا، تعمیر لوازم منزل و یا بازی های ساده از جمله مشکلات این افراد است.
۳- مشکلات زبانی:
هر فردی ممکن است بعضی اوقات به سختی بتواند کلمات صحیح را پیدا کند. اما افراد مبتلا به آلزایمر اغلب مواقع کلمات ساده را فراموش می کنند و یا واژه های غیر معمولی را جایگزین می کنند.
۴- سردرگمی زمانی و مکانی:
فراموش کردن تاریخ روز و یا اینکه به سمت کجا در حال رفتن هستید، تا حدودی نرمال است. اما افراد مبتلا به آلزایمر اغلب خیابان خودشان را گم می کنند و فراموش می کنند کجا هستند و یا چگونه به این نقطه رسیده اند و یا اینکه چگونه به خانه باز گردند.
۵- کاهش قوه قضاوت :
هیچ کس در همه زمانها قضاوت درستی ندارد. اما افراد مبتلا به آلزایمر اغلب بدون در نظر گرفتن آب و هوا لباس می پوشند. مثلا ممکن است در روزهای گرم چندین بلوز روی هم بپوشند و یا برعکس. افراد مبتلا به آلزایمر قضاوت صحیحی راجع به پول ندارند و ممکن است مقدار زیادی پول به فروشنده بدهند و یا چیزهایی بخرند که اصلا به آن نیازی ندارند.
۶- مشکل در تفکر انتزاعی:
افراد مبتلا به آلزایمر اغلب به طور کلی شماره ها را فراموش می کنند و یا نمی دانند که چه کاری باید با آن انجام داد.
۷- قرار دادن اشیاء در جای غلط:
هرکس ممکن است به طور اتفاقی کلید یا کیف پول خود را در جای غلط بگذارد. اما افراد مبتلا به آلزایمر اغلب چیزها را در جای غلط می گذارند . مثلا ممکن است اتو را در یخچال قرار دهند.
۸- تغییر در رفتار و خلق و خو:
افراد مبتلا به آلزایمر به سرعت تغییر خلق و خو می دهند . مثلا ممکن است بدون هیچ دلیل مشخص از حالت آرام به گریه و یا عصبانیت تغییر خلق دهند.
۹- تغییر شخصیتی:
شخصیت افراد در طول زندگی معمولا تا حدودی عوض می شود. اما افراد مبتلا به آلزایمر به طور بارزی تغییر شخصیت می دهند. مثلا ممکن است بدگمان، ترسو و یا وابسته به سایر افراد خانواده شوند.
۱۰- از دست دادن قوه ابتکار و نوآوری:
بعضی اوقات خستگی بابت کارهای خانه، فعالیت های تجاری و یا مسئولیت های اجتماعی طبیعی است. اما افراد مبتلا به آلزایمر اغلب بسیار غیر فعال هستند . ساعت های طولانی به تماشای تلویزیون می نشینند. بیش از حد طبیعی می خوابند و هیچ تمایلی برای فعالیت ندارند.
● اگر احساس می کنید دچار فراموشی شده اید موارد زیر را رعایت نمایید:
▪ از یادداشت روزانه برای یادآوری قرارها و وظایف روزانه بهره بگیرید.
▪ دفتری از مشخصات افراد، شماره تلفن آنها و نکات یادآوری کننده آنها تهیه کنید.
▪ از روشی استفاده کنید که دیگران درباره برنامه های شما و مکان حضورتان آگاهی داشته باشند.
▪ قفسه ها و قوطی ها را با نوشتن نام محتویات آنها نشان دار کنید.
▪ اشیای شخصی خود را در منزل در جایگاه مشخصی قرار دهید که خانواده شما از آن مطلع باشند.
▪ درباره آنچه می خواهید بگویید، فکر کنید.
▪ از دیگران بخواهید شمرده صحبت کنند و در صورت لزوم، سخنان خود را تکرار کنند.
▪ برای انجام کارها زمان بیشتری صرف کنید.
▪ برگه شناسایی، حاوی شماره تلفن تماس را همیشه با خود همراه داشته باشید.
▪ زمان بیشتری را با اقوام و دوستان خود بگذرانید.