مراقبت های پس از زایمان
سایت مرجع

دوران بعد از از زایمان از زمان خاتمه زایمان شروع می شود و تا زمانی که تغییرات ایجاد شده در بدن در اثر حاملگی به فرم قبلی خود برمی گردد ، ادامه می یابد . این زمان به طور معمول حدود ۴۰ روز طول می کشد .

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، دوران بعد از زایمان زمان بسیار حساسی است ، مادر دراین دوران در معرض خطرات احتمالی است ،‌ بنابراین مراقبت از مادر در این دوران باید جدی گرفته شود .

ده روز اول بعد از زایمان مرحله بسیار حساسی است زیرا بیشترین تغییرات بدن مادر در این دوران اتفاق می افتد و نیز به علت مسائلی چون خونریزی ، تغییرات فشار خون و … احتمال بوجود آمدن عوارض در این دوران بیشتر است .

توجه :

ضروری است مادران در دوران بعد از زایمان ، حتی در شرایطی که هیچ نوع مشکل و یا ناراحتی ندارند ، یک بار در روز دهم و یک بار در روز چهلم بعد از زایمان جهت تکمیل مراقبتها و مشاوره برای پیشگیری از بارداری و فاصله گذاری بین زایمانها به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه نمایند.
دوران بارداری برای همه دورانی متمایز و در خور توجه بیشتر است ، همه اعضای خانواده ، نسبت به مادر باردار توجه خاصی دارند ولی با تولد فرزند همه نگاهها و حساسیت ها متوجه طفل می شود و این در حالی است که دوران پس از زایمان ، زمان بسیار حساسی است و می تواند مانند دوران بارداری برای مادرخطر آفرین باشد . مخصوصاً ۶ ساعت اول پس از زایمان ، چنانچه خونریزی مادر تحت کنترل نباشد ممکن است عوارض جبران ناپذیری برای مادر ایجاد نماید . لذا ضروری است که کلیه افراد خانواده علائم خطر دوران پس از زایمان را بشناسند و در صورت مشاهده هر یک از آنها سریعاً اقدام نمایند .

علائم هشدار در دوران بعد از زایمان

به محض مشاهده هر یک از علائم زیر به مرکز بهداشتی درمانی یا پزشک مراجعه کنید :

تب و لرز

ترشح بدبو و یا تغییر یافته از ناحیه تناسلی

خونریزی بیش از حد طبیعی ( بصورتی که در هر ۵ دقیقه یک نوار بهداشتی کاملاً به خون آغشته گردد ) یا خونریزی در حد متوسط ولی مداوم و یا خونریزی پس از ۱۰ روز بعد از زایمان

رنگ پریدگی

درد ساق پا

سرگیجه

علائم شوک مثل سردی دستها و پاها ، تنفس تند ، گیجی و سردرد

درد شدید و ورم ناحیه بخیه ها

هر گونه اختلال دردفع ادرار و اجابت مزاج

هر گونه درد و قرمزی و تورم در پستانها

علائم خطر پس از زایمان :
خونریزی بیش از حد قاعدگی در ۲ هفته اول :
خونریزی در حد قاعدگی طبیعی است اما اگر مقدار آن بیش از حد قاعدگی باشد می تواند عواقب جبران ناپذیری روی مادر داشته باشد.
اقدام لازم : مراجعه به کارکنان بهداشتی درمانی
در صورت بروز خونریزی در حد قاعدگی درهفته سوم تا ۶۰ روز پس از زایمان
اقدام لازم : مراجعه به کارکنان بهداشتی درمانی

تورم ، سوزش و ترشح از محل بخیه ها :
هرگونه تورم ، سوزش و ترشح از محل بخیه می تواند نشانه عفونت باشد. لذا باید سریعاً به مرکز بهداشتی درمانی یا پزشک مراجعه شود.
درد و سوزش هنگام ادرار، عدم دفع ادرار، بی اختیاری ادرار و یا مشکل در اجابت مزاج:
اقدام لازم : حتی موارد خفیف نیز غیر طبیعی است و بایستی سریعاً جهت درمان به کارکنان بهداشتی مراجعه شود .
تشنج و یا تنفس مشکل :
تشنج حرکات غیر ارادی بدن است که با خشکی و سفتی عضلات همراه است. درصورت بروز این حالت مادربایستی سریعا به بیمارستان منتقل گرددو ضمن انتقال بایستی از باز بودن راههای هوایی به منظور تنفس راحت، مطمئن بود. همچنین نبایستی هیچ ماده خوراکی¬حتی¬آب ¬به¬ مادر خورانید زیرا باعث¬خفگی¬مادر می¬شود
خروج ترشحات بدبو از مهبل :
این نوع ترشحات بعد از زایمان غیر طبیعی است و می تواند نشانه عفونت باشد . با مراجعه سریع به پزشک قابل درمان است ولی در صورت سهل انگاری و تأخیر در درمان می تواند جان مادر را به خطر اندازد .
تب و لرز :
تب و لرز نشانه عفونت است و سالانه چندین هزار مادر در دنیا به دلیل عفونت بعد از زایمان
می¬میرند. باید سریعاً به مرکز بهداشتی درمانی یا پزشک مراجعه شود
درد شکم و پهلوها :
پس درد، پس از زایمان طبیعی بوده و تا سه روز نیز ادامه دارد ولی اگر درد شدید ، مداوم و همراه با تب یا خونریزی شدید باشد غیر طبیعی است و باید سریعاً به پزشک مراجعه شود.
ورم یک طرفه ساق و ران : این حالت علامت بسیار خطرناکی است و باید سریعاً به پزشک مراجعه شود.
افسردگی یا اندوه پس از زایمان :
برخی از مادران ممکن است در روزهای ۳ تا ۶ و یا حداکثر ۱۴ روز پس از زایمان دچار افسردگی خفیف و گذرا شوند.
علائم آن : گریه، بی قراری، اختلالات در خواب و اشتها و احساس غمگینی می باشد.
چنانچه مادر سابقه بیماری روانی دارد و یا در حال حاضر اندوه پس از زایمان دارد باید به پزشک مراجعه نماید .
حمایت عاطفی مادر توسط اطرافیان و علی الخصوص همسر در پیشگیری و درمان این عارضه تاثیر زیادی دارد .
دردِ و سفتی پستانها :
در روزهای اول بعد از زایمان با شروع ترشح شیر از پستانهای مادر ممکن است مادر احساس سنگینی و احتقان در پستان داشته باشد . به منظور پیشگیری از این مشکل بایستی مادر ، کودک را مرتباً با هر دو پستان تغذیه نماید .ولی ، در صورت اایجاد سفتی توام با تب بایستی به پزشک مراجعه شود .
شقاق پستان :
معمولاً به دلیل نامناسب قرار گرفتن پستان مادر در دهان طفل و وضعیت بد طفل در آغوش مادر ، این مشکل ایجاد می شود .
اقدام لازم :
۱- اصلاح وضعیت شیردهی : علاوه بر نوک پستان بایستی قسمت بیشتر هاله پستان نیز در دهان طفل قرار گیرد . بدن کودک با دست مادر حمایت شود. سرو گردن طفل در خم آرنج دست مادر و بدن بچه رو به بدن مادر باشد .
۲- پس از انتهای شیردهی چند قطره شیر روی پستان گذاشته شده و در هوای آزاد خشک شود .
۳- از لباس زیر نخی و نرم استفاده شود .
۴- تغذیه مکرر کودک با شیر مادر صورت پذیرد .

---